دنیاگیری بیماری کرونا (کووید ۱۹) امروزه همه‌ی ما را نگران سلامت خود و زندگی روزمره‌مان را دچار تغییر کرده است. هنوز ابعاد کامل پیامدهای این همه‌گیری در موضوعات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مشخص نیست تاملی بر آینده‌ی صنعت ساختمان ایران به بهانه کرونا خواهیم داشت.
به گزارش پایگاه خبری معماری و نما، عقیل بهرا: هفته نامه اکونومیست در آخرین شماره خود (۱۶ مه ۲۰۲۰) با توجه به شرایط جهان پس از همه‌گیری جهانی با تیتر اصلی «خداحافظ جهانی‌سازی» به بررسی ابعاد موضوع بازگشت به درون‌گرایی اقتصادی پرداخته است. در ادامه تاملی بر آینده‌ی صنعت ساختمان ایران به بهانه کرونا خواهیم داشت.
درون‌گرایی و استفاده از ظرفیت‌های داخلی در ایران اما موضوعی تازه نیست که با همه‌گیری بیماری، تعطیلی موقت کارخانه‌های بزرگ چند ملیتی، کنترل بیشتر کشورها بر مرزهای خود، محدودیت‌های جدید صادراتی، دشوار شدن مسافرت‌های بین المللی و درنتیجه به چالش کشیده شدن وابستگی بیش از حد به زنجیره تولید و عرضه جهانی برای اولین بار مطرح شود.
موضوع خودکفایی و خودبسندگی در اقتصاد و در صنعت ساختمان به عنوان یکی از بخش‌های اقتصاد کشورمان مدت‌ها پیش از این مطرح بوده است. همزمان با تحریم های پس از انقلاب و دوران جنگ تحمیلی نگاه به داخل در ساختوساز کشور تقویت شد و بخش عمده ای از نیاز این صنعت در داخل تامین شد.
اما در سالهای اخیر که با کمرنگ شدن مرزها، بین‌المللی شدن زنجیره‌های تامین، افزایش درآمدهای نفتی و سهولت واردات به جایی رسیدیم که امروز تکمیل سرویس بهداشتی خانه‌ای در روستاهای اطراف بشاگرد به دلیل تعطیل شدن کارخانه‌ای در شرق چین، بسته شدن مرزی در جنوب ایتالیا و یا کاهش ۹۷درصدی پروازهای فرودگاه هیترو لندن دچار مشکل شده است.
حتی بسته شدن موقت جاده‌ها و قرنطینه‌ی شهرها در ابتدای سال جاری، تامین برخی مصالح ساختمانی همچون سنگ‌های نما از استان های مجاور را نیز مختل کرد. در کوتاه مدت و در پروژه هایی که می‌بایست هر چه سریعتر تکمیل می‌شدند طراحان به گزینه‌های جایگزین موجود در بازار و مصالح محلی روی آوردند.
در چشم انداز میان مدت هم با کاهش قیمت نفت و دشوار شدن تامین ارز واردات و همچنین کنترل بیشتر مرزها و مشکلات نقل و انتقال کالاها از جمله مصالح سنگین ساختمانی انتظار می‌رود استقبال از گزینه‌های بومی و تولیدات داخلی بیشتر شود.
بی‌اعتمادی به جهانی‌سازی اقتصاد، شروع تقویت دولت‌های محلی و رواج سیاست‌های ملی‌سازی روندی رو به رشد دارند که نشانه‌هایش حتی پیش از همه‌گیری کرونا نیز به چشم می‌خورد. این روندها در کنار اثرات محدودیت‌ها و تجربه‌های اخیر از همه‌گیری کرونا و ظرفیت‌های داخلی (چه منابع چه دانش و نیروی انسانی بومی) در درازمدت می‌تواند به تغییر رویکرد در نگاه طراحان و بازار ساختوساز منجر شود.
تغییری که همچون گذشته‌های نه چندان دور این سرزمین موجب غلبه الگوی استفاده از مصالح بوم‌آورد دربخش عمده‌ای از پروژه‌ها و ساختمان‌های شهری شود. موضوعی که علاوه بر تاثیرات اقتصادی در زمینه‌ی حفظ محیط‌زیست و استفاده بهینه از منابع سرزمینی نیز مفید خواهد بود./آینده‌ی صنعت ساختمان ایران به بهانه کرونا
×عقیل بهرا: کارشناس ارشد معماری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران | فعال در زمینه معماری، شهرسازی و بازسازی بناها و بافت های تاریخی
